Spacerek z historią: Wojna 1939

Wojna 1939 - Zrobiliśmy to,

co do nas należało

Skrzynka amunicyjna, stalowa, do ciężkiego karabinu maszynowego wz. 30, mieszcząca 330-nabojową taśmę parcianą, produkcji polskiej firmy Mars z Rzeszowa z 1934 r.

Ciężki karabin maszynowy wz. 30 [Browning] kal. 7,92 mm nr. ser. 4403, produkcji polskiej Państwowych Wytwórni Uzbrojenia - Fabryki Karabinów w Warszawie z 1932 r. na podstawie trójnożnej wz. 34, nr .ser. 7489, produkcji polskiej Państwowych Wytwórni Uzbrojenia - Fabryki Karabinów w Warszawie z 1936 r.

Łuska i pocisk naboju 20 mm x 1388 [Soluthurn] do najcięższego karabinu maszynowego FK wz. 38 kal. 20 mm (montowanego w części czołgów rozpoznawczych TKS), produkcji polskiej z 1939 r., znalezione na terenie strzelnicy wojskowej w Rembertowie.

Podporucznik pilot Stanisław Skalski

o swej pierwszej walce powietrznej

"Nagle Hanschel spluwa ku mnie chaotycznym ogniem obserwatora. Pilot poczyna uciekać do ziemi [...]. Ściskam mocniej drążek i, nie spuszczając z oka celownika, zbliżam się nadal do nieprzyjaciela... 250 metrów... 200... 150... jeszcze bliżej - świdruje w mózgu myśl - ... Już teraz! Naciskam spust. Stare Vickersy grają bezbłędnie. Jestem idealnie w ogonie. Poprawka zbędna. Druga seria przerywa ogień strzelca, śmigło gwałtownie zmniejsza obroty [...] Widzę jak pilot stara się osadzić maszynę na przygodnym terenie. Nie wygląda jednak na to, że samolot prowadzi wprawna ręka [...], musi być ranny. Henschel toczy się i podskakuje jak pijany, aż wreszcie, zarywa się w miękką, świeżo zoraną ziemię, przechodzi na plecy. Błyska jasnobłękitnym brzuchem, a na tle skrzydeł ostrym kontrastem odbijają się czarne, żałobne krzyże... "

Mundur garnizonowy wz. 36 kapitana lotnictwa

Fragment głowicy polskiej bomby 100kg Ż-31

odnaleziony w miejscu upadku "Łosia" w Wólce Radzymińskiej. Widoczny na nim napis: "100 KG - wz. Ż. 31-O-6-37. Nr 1519"

Brzechwy bomby

Na nich napisy: "Nr 1648 - O - 6 - 37"

PZL 37B Łoś

odnaleziony pod Wólką Radzymińską

7 września 1939 r. w rejonie Radzymina został zestrzelony samolot PZL 37B Łoś z 16. Eskadry Brygady Bombowej, który brał udział w locie na bombardowanie wojsk niemieckich pod Łodzią. Zginęła cała załoga maszyny.

Miejsce upadku samolotu zostało zlokalizowane w wyniku długotrwałych poszukiwań prowadzonych przez entuzjastów lotnictwa ze Stowarzyszenia „Lotnicza Warszawa".

Jesienią 2011 r. miejsce katastrofy zostało przebadane - wydobyto wiele elementów samolotu.

Elementy felgi koła podwozie głównego

Niezidentyfikowany fragment konstrukcji pochodzący prawdopodobnie z przestrzeni „zasilnikowej" samolotu.

Jest on o tyle ciekawy, że widać na nim odręcznie napisaną ołówkiem cyfrę „2", które to oznaczenie naniósł zapewne robotnik podczas montażu samolotu. Przetrwało ono niezmienione upływem czasu w ziemi przez ponad 70 lat.

Silnik lotniczy PZInż. Junior

Silniki typu PZInż. Junior produkowane były przez polski przemysł w latach 1934-1939 dla samolotów szkolnych i łącznikowych RWD-8 oraz używanych przez polskie lotnictwo sportowe samolotów akrobacyjnych RWD-10. Produkcję podjęto w Państwowych Zakładach Inżynierii w Czechowicach - Ursusie, na podstawie licencji czechosłowackiej wytwórni Walter. W 1939 roku produkcję Juniora przeniesiono do PZL WS-2 w Rzeszowie. (Państwowe Zakłady Lotnicze Wytwórnia Silników Nr 2). Ogółem wyprodukowano ponad 600 egzemplarzy silników tego typu.

Podstawowe dane:
UKŁAD: 4-cylindrowy, rzędowy odwrócony

CHŁODZENIE: powietrzne

POJEMNOŚĆ: 5,8 L

STOPIEŃ SPRĘŻANIA: 5,2

MASA:148 kg
MOC MAKSYMALNA: 120 KM przy 2300 obr./min

MOC NOMINALNA: 110 KM przy 2100 obr./min

Depozyt Pana Rafała Dawidka.

Lufa lekkiego lotniczego karabinu maszynowego wz. 37 Szczeniak kal. 7,92 mm

Łuski amunicji Mauser kal. 7,92 mm odnalezione w miejscu upadku kadłuba samolotu

Magazynki bębnowe do lotniczego karabinu maszynowego wz. 37 Szczeniak kal. 7,92 mm
Magazynek taki zawierał 91 nabojów Mauser kal. 7,92 mm. Włożone naboje pokazują sposób załadowania magazynka.

Manetki gazu (sterowanie przepustnicy) z kabiny obserwatora

Element piasty śmigła do nastawiania zmiany skoku śmigła

Głowice cylindrów silnika gwiazdowego PZL Bristol Pegasus XXA tzw. "klawiatury"

Element mosiężny piasty śmigła

Łódka amunicyjna z 12 łuskami z ładunkami miotającymi do naboi artyleryjskich rozdzielnego ładowania kal. 100 mm, produkcji polskiej z 1927-34 r., do haubicy wz.14/19 kal. 100 mm

Łódka amunicyjna z 3 granatami odłamkowo-burzącymi wz.28 kal. 100 mm, produkcji polskiej Huty Sielsia z Rybnika z 1933 r. (łódka, pociski z lat 1928-36), do haubicy wz.14/19 kal. 100 mm

Nabój artyleryjski przeciwpancerny wz. 36, kal. 37 mm do armaty przeciwpancernej Bofors wz. 36 kal. 37 mm, produkcji polskiej z 1936 - 1937 r.

Granat moździerzowy wz. 27 kal. 81 mm, z zapalnikiem 24/31 wz. 99/15KZ, do moździerza piechoty wz. 31 kal. 81 mm, produkcji polskiej z 1932 - 1935 r.

Nabój artyleryjski odłamkowo - burzący z granatem stalowym wz. 15 kal 75 mm (łuska ze zmniejszonym ładunkiem miotającym), z zapalnikiem podwójnego działania 24/31 A wz. 18, do armaty polowej wz. 1897 kal. 75 mm, produkcji polskiej z 1933 - 1938 r.

Granat moździerzowy ciężki wz. 31 kal. 81 mm., z zapalnikiem 24/31 RYG wz. 18 moździerza piechoty wz. 31 kal. 81 mm produkcji polskiej z 1931 - 1939 r.

Mundur kanoniera artylerii przeciwlotniczej
- kombinezon drelichowy
- hełm wz. 31 (noszony tyłem do przodu)
- bagnet wz. 29
- maska przeciwgazowa RSC
- pas z ładownicą do Mausera

Karabinek Mauser wz. 29 kal. 7,92 mm.
nr ser 04773Δ, produkcji polskiej Fabryki Broni w Radomiu z 1939 r.

Mundur mata Marynarki Wojennej RP, specjalność artylerzysta

Pistolet Vis wz. 35, kal . 9mm
nr ser. 24212, produkcji poskiej Fabryki Broni w Radomiu z 1938 r.

Ręczny karabin maszynowy Browning wz. 28 kal. 7,92 mm.
nr ser. 1590H, produkcji belgijskiej Fabrique Nationale d'Armes de Guerre z Liege z 1930 - 1931 r.

Karabinek Mauser wz. 98, kali , 7,92 mm
nr ser. 4018, produkcji polskiej Państwowej Wytwórni Broni w Radomiu z 1927 r.

Karabinek Mauser wz. 29 kal. 7,92 mm
nr ser. 13809M, produkcji polskiej Fabryki Broni w Radomiu z 1932 r.

Karabin Mauser wz. 98, kal. 7,92 mm
nr ser. 4462, produkcji niemieckiej Königlische - Preuβische Gewehrfabrik Spandau z 1910 - 1918 r., wyremontowany w polskiej Fabryce Broni w Radomiu w 1935 - 1939 r.

Karabin przeciwpancerny wz. 35 [Ur] kal. 7,92 mm
nr ser. 3851, nr ser. lufy 4132, produkcji polskiej Państwowych Wytwórni Uzbrojenia - Fabryki Karabinów w Warszawie z 1937 - 1939 r.

Piechota Wojska Polskiego w trakcie postoju

75 mm armata przeciwlotnicza wz. 36 St (Starachowice)
Projekt armaty przeciwlotniczej 75 mm. został przygotowany w 1933 r. Do wybuchu wojny zamówiono łącznie 96 armat, z czego wykonano 52 sztuki.

Mundur podporucznika broni pancernych

Kurtka skórzana wz. 36, beret wz. 36, kabura do pistoletu VIS, torba oficerska, maska przeciwgazowa wz. 32, lornetka

Model tankietki TK-3 wykonany w 1936 roku

Model wykonany z blachy stalowej. Uwagę zwraca układ kamuflażu, stosowany na sprzęcie pancernym do 1936 roku. Do jego wykonania użyto oryginalnych farb, stosowanych przy malowaniu sprzętu pancernego.