Cytadela Warszawska

 Cytadela Aleksandrowska, 

zwana później Warszawską

 

Zbudowana przez władze rosyjskie w latach 1832 - 1834 po stłumieniu powstania listopadowego, miała utrzymać w posłuszeństwie buntownicze miasto. W X Pawilonie Cytadeli utworzono centralne więzienie śledcze dla więźniów politycznych, przez które w latach zaborów przewinęło się około 40 tysięcy więźniów, bojowników o wyzwolenie narodowe i przemiany społeczne. Kilkuset z nich stracono na stokach Cytadeli, tysiące wywieziono na katorgę, bądź zesłanie syberyjske. Jest to ważne miejsce pamięci narodowej - symbol martyrologii polskiej w epoce zaborów.

Park, fosa i stoki cytadeli

Park według projektu Zygmunta Stępińskiego i Krystyny Onitzchowej, został założony w 1950 r. Zlokalizowano go wokół murów Cytadeli, w miejscu dawnej fosy, a wcześniej wąwozu rzeczki Drna. 

W sąsiedztwie znajdują się obiekty takie jak: działobitnie rawelinu, kaponiery i akwedukty. Wchodząc na teren Cytadeli przez Bramę Straceń lub Bramę Bielańską, dojdziemy do Oddziału Muzeum Niepodległości mieszczącego się w X Pawilonie - budynku dawnego więzienia śledczego (obecnie zamknięte dla zwiedzających do odwołania). Przed Bramą Straceń znajduje się symboliczny cmentarz poległych i zamordowanych w więzieniu, zawierający kamienne krzyże i żydowskie macewy. Obok cmentarza zlokalizowano obelisk, w którym za szkłem umieszczono resztki drewna pochodzącego z szubienicy, stojącej niegdyś w tym samym miejscu. Park został wpisany do rejestru zabytków w 1965 r.

Ważnym akcentem dla parku jest staw z dwoma fontannami. na terenie znajdują się dwa place zabaw: jeden dla najmłodszych dzieci, drugi dla młodzieży i dorosłych chcących polepszyć swoją kondycję.

Teren parku raz na kilka lat odwiedzają łosie, żyjące na stałe w Puszczy Kampinoskiej.

 Mury Cytadeli

Szczątki szubienicy na której w okresie zaborów ginęli bojownicy o wyzwolenie narodowe i przemiany społeczne

Cmentarz poległych i zamordowanych w więzieniu, zawierający kamienne krzyże i żydowskie macewy

Brama Straceń (Wrota Iwanowskie)

Brama Okrzei

Ruiny Cytadeli

 Brama Bielańska (Wrota Michajłowskie)

 

 Dziedziniec więzienny. Tu odbywały się pod nadzorem strażników codzienne spacery więźniów.

Fundamenty kuźni, w której zakuwano więźniów w kajdany

Fundamenty budynku wartowni X Pawilonu

 

 

Lufy armat używanych przez wojska carskie w XIX wieku

 Ulica Skazańców

 XI Pawilon - tymczasowe więzienie w latach 1890 - 1909

 Karetka więzienna, tzw. kibitka

"Pochód" - autor Tadeusz Wyrzykowski 1964 r.