Palmiry - Ekshumacje

Prace ekshumacyjne na terenie Palmir

Ogólny widok miejsca straceń, ok. 1946 r.

Palmirska polana
w okresie prac ekshumacyjnych, ok 1946 r.

Doły, w których spoczywały ciała ofiar, 1946 r.

Miejsce egzekucji oznaczone tymczasową tablicą

Sosna z wyciosanym krzyżem
jeden ze sposobów oznaczania miejsc zbrodni

Czaszka wydobyta z mogiły.
Widoczne na niej są
miejsca wlotu u wylotu pocisków

Łuski od pocisków
wbite w pień drzewa
ułatwiały zlokalizowanie
dołów z ofiarami

Artykuł prasowy z informacją o ekshumacjach ofiar
egzekucji z 21 czerwca 1940 r.
pochodzi z Gazety Ludowej z 8 maja 1946 r.

Ulotka Wydziału Muzeów i
Pomników Martyrologii Polskiej
ze wzorem tymczasowej tablicy na krzyżu,
która tymczasowo upamiętniała miejsce zbrodni

Zaproszenie Tymczasowego Komitetu Uczczenia
Pamięci Zbrodni Niemieckich w Palmirach
i Polskiego Czerwonego Krzyża
na uroczyste rozpoczęcie ekshumacji ofiar zbrodni
25 listopada 1945 r. 

 Jadwiga Boryta - Nowakowska

• 1908 - 1995 r.
• aktorka
• w okresie okupacji uczestniczka konspiracji ZWZ-AK
• w latach 1945 - 1947 jako kierownik Referatu Grobownictwa PCK - nadzorowała i aktywnie uczestniczyła w rejestracji miejsc zbrodni i w pracach ekshumacyjnych 

"(...) Termin rozpoczęcia ekshumacji został wyznaczony na 25 listopada 1945 r. (...) nie spodziewaliśmy się takiej reakcji społeczeństwa (...) Kiedy przyjechaliśmy na polanę zobaczyliśmy tłum, głowa przy głowie, instytucje ze sztandarami, młodzież z wyższych uczelni ze sztandarami, stronnictwa polityczne - bardzo duży odzew społeczeństwa"

- fragment ze wspomnień Jadwigi Nowakowskiej

Adam Herbański

• gajowy z Puszczy Kampinoskiej
• świadek egzekucji w Palmirach
• powojenny opiekun cmentarza

Gajowy Herbański (z prawej) 
pokazuje, w jaki sposób 
potajemnie oznaczano mogiły

Protokół PCK z ekshumacji
Janusza Kusocińskiego, 1946 r.

Fragment protokołu PCK
z ekshumacji Macieja Rataja 1946 r.

Protokół PCK z ekshumacji
Mieczysława Niedziałkowskiego 1946 r.