Ofiary Zbrodni
Pierwsze aresztowania - Akcja AB lato - jesień 1940 roku
Niemcy egzekucje w Palmirach rozpoczęli 7 grudnia 1939 roku. Ostatnia odbyła się 17 lipca 1944 roku.
Wśród straconych w styczniu 1940 roku byli m.in.:
ks. Marceli Nowakowski
- 20 września 1882 r. - 22 stycznia 1940 r.
- teolog
- doktor filozofii
- publicysta
- działacz społeczny
- poseł na Sejm
- proboszcz parafii Zbawiciela w Warszawie
- aresztowany 8 grudnia 1939 rok
Samuel Zamkowy
- 13 stycznia 1896 r. - 22 stycznia 1940 r.
- lekarz
- na jesieni 1939 r. prowadził punkt sanitarny i udzielał pomocy ubogim w swojej lecznicy przy ul. Ząbkowskiej
- aresztowany między 18 a 21 stycznia 1940 r.
Na cmentarzu w Palmirach pochowanych jest ponad 30 harcerek i harcerzy rozstrzelanych w egzekucjach w pierwszej połowie 1940 r. (2 IV, 14 VI i 20 - 21 VI). Większość ofiar wywodziła się z przedwojennej 55 Warszawskiej Drużyny Harcerzy (WDH) ZHP, a starsi funkcyjni z Koła Instruktorów w im. Mieczysława Bema (KIMB). Już na początku okupacji część środowiska harcerskiego skupiła się w organizacjach warszawskiej konspiracji m.in. w młodzieżowej organizacji założonej w październiku 1939 r. - p.n. Polska Ludowa Akcja Niepodległościowa (PLAN). Aresztowania w styczniu 1940 r. członków PLAN-u, często ich rodzin i osób z nimi związanych, całkowicie rozbiły organizację. Niemal wszyscy zginęli w Palmirach.
Rozstrzelani 2 kwietnia 1940 roku to m.in.:
- ur. 15 lipca 1910 r.
- ekonomista
- urzędnik
- harcmistrz
- 1927 - 1928 drużynowy 55 WDH
- 1936 - 1939 komendant warszawskiego hufca Mokotów
- członek konspiracyjnego PLAN-u
- aresztowany w styczniu 1940 r.
Juliusz Dąbrowski
- ur. 12 października 1909 r.
- prawnik i wybitny instruktor harcerski
- harcmistrz
- inicjator i współzałożyciel KIMB-u
- na jesieni 1939 r. - członek Głównej Kwatery Szarych Szeregów (ZHP w konspiracji)
- ps. "Bem"
- współorganizator PLAN-u
- 18 stycznia 1940 r. dobrowolnie oddał się w ręce gestapo, chcąc w ten sposób ratować aresztowaną zamiast niego rodzinę. Jego działanie okazało się daremne, zamordowano również rodzinę Dąbrowskiego
Tadeusz Emich
- ur. 26 listopada 1891 r.
- inżynier rolnik
- administrator folwarku Kręczki
- od początku okupacji zaangażowany wraz z całą rodziną w organizacji PLAN
- aresztowany 18 stycznia 1940 r.
- następnie znalazł się w więzieniu wraz z żoną Heleną, synem Stefanem i 2 nieletnimi córkami - Zofią i Marią
- rozstrzelany z synem Stefanem - 2 kwietnia
- żona zginęła 14 czerwca
- córki przeżyły obóz koncentracyjny w Ravensbrück
Helena Emich
- ur. 3 sierpnia 1892 r.
- działaczka społeczna
- aresztowana 18 stycznia 1940 r.
- zginęła 14 czerwca 1940 r.
Stefan Emich
- ur. 14 kwietnia 1921 r.
- harcerz 27 WDH
- uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r.
- aresztowany 25 stycznia 1940 r.
Bolesław Górnicki
- ur. 1912 r.
- urzędnik
- drużynowy 55 WDH
- członek PLAN-u
- aresztowany w styczniu 1940 r.
- ur. 25 maja 1917 r.
- student
- działacz harcerski
- 1935 - 1936 zastępca drużynowego 55 WDH
- zaangażowany w KIMB-ie
- w okresie okupacji członek PLAN-u
- pod koniec stycznia 1940 r. trafił do więzienia razem z rodzeństwem, z bratem Edmundem i siostrą Krystyną, również członkami PLAN-u
- 2 kwietnia rozstrzelany z bratem
- 14 czerwca stracono ich siostrę
- ur. 4 czerwca 1909 r.
- adwokat
- pracownik Magistratu m.st. Warszawy
- podharcmistrz
- instruktor KIMB-u
- od 1930 r. związany z 55 WDH
- członek PLAN-u
- aresztowany wraz z rodziną 18 stycznia 1940 r.
Zbigniew Rawicz - Twaróg
- kapitan
- oficer zawodowy 32 Dywizjonu Artylerii Lekkiej w Rembertowie
- szef Sztabu PLAN-u
- aresztowany 18 stycznia 1940 r.
Stanisław Rejch
- ur. 30 marca 1912 r.
- urzędnik
- podharcmistrz
- drużynowy 55 WDH (w początkach konspiracji organizator tej drużyny)
- członek PLAN-u
- aresztowany w styczniu 1940 r.
Ignacy Solarz
- ur. 28 grudnia 1891 r.
- inżynier rolnik
- działacz ludowy
- pedagog
- założyciel i dyrektor Wiejskich Uniwersytetów Ludowych w Szycach koło Krakowa (1924 - 1931) i Gaci koło Przeworska (od 1932 r.)
- autor licznych artykułów i opracowań poświęconych oświacie na wsi
- inicjator i założyciel spółdzielni wiejskich
- aresztowany 15 stycznia 1940 r. w Jarosławiu
- osadzony w więzieniu przy ul. Rakoweckiej
Ucieczka 17 I 1940 r. z budynku gestapo przy al. Szucha - Kazimierza Andrzeja Kotta, szefa wydziału bojowego PLAN-u, była pretekstem do kolejnych represji. W dniach 18-25 stycznia aresztowano 255 osób w środowisku inteligencji żydowskiej. Pośrednie dowody wskazują, że zatrzymanych rozstrzelano w Palmirach między styczniem a lutym 1940 r., ale tylko nielicznych zdołano po wojnie zidentyfikować. Wśród nierozpoznanych ofiar egzekucji znajdowała się prawdopodobnie grupa znanych polskich szachistów: Dawid Przepiórka, Mojżesz Łowcki, Stanisław Kohn, Achilles Frydman, Jakub Rabinowicz i in.
- ur. 1905 r.
- urzędnik
- szachista Łódzkiego Towarzystwa Zwolenników Gry Szachowej
- uczestnik wielu mistrzowskich turniejów
- aresztowany między 18 a 25 stycznia 1940 r.
Dawid Przepiórka
- ur. 22 grudnia 1880 r.
- jeden z najwybitniejszych szachistów polskich
- uczestnik wielu turniejów (w tym międzynarodowych) i olimpiad szachowych: w Hamburgu, kiedy Polska zajęła I miejsce i drużynowe mistrzostwo świata (1930 r.) w Pradze - II miejsce (1931 r.). Wicemistrz amatorów w Hadze (1928 r.); pierwszy oficjalny mistrz Polski (1926 r.)
- autor zadań szachowych
- dziennikarz
- działacz towarzystw szachowych
- aresztowany między 18 a 25 stycznia 1940r.
Wiosną 1940 r. - w ramach tzw. akcji AB - Niemcy rozpoczęli masowe aresztowania i potajemne egzekucje przedstawicieli polskiej inteligencji oraz przeprowadzili pierwsze wielkie obławy uliczne w Warszawie (8 maja, 12 lipca, 19 września oraz 6 grudnia). Spośród osób zatrzymanych, po dołączeniu więźniów Pawiaka, formowano transporty do obozów koncentracyjnych Sachsenhausen i Auschwitz.
"(...) Pojęcie polskiej inteligencji obejmuje przede wszystkim polskich księży, nauczycieli (łącznie z wykładowcami szkół wyższych), lekarzy, dentystów, weterynarz, oficerów, wyższych urzędników, wielkich kupców, wielkich właścicieli ziemskich, pisarzy, redaktorów, jak również wszystkie osoby, które otrzymały wyższe lub średnie wykształcenie." - Fragment memoriału Urzędu Polityki Rasowej NSDAP z 25 listopada 1939 r. w sprawie traktowania ludności okupowanej Polski.
"W rezultacie [akcji AB] będzie musiało się rozstać z życiem kilka tysięcy Polaków, głównie z warstwy ideowych przywódców polskich (...) Ludzi podejrzanych należy natychmiast likwidować. Przesłanych z Generalnego Gubernatorstwa więźniów obozów koncentracyjnych w Rzeszy powinno się albo dostarczyć nam z powrotem, abyśmy mogli objąć ich akcją AB, albo zlikwidować na miejscu" - HANS FRANK
30 maja 1940 r.
W egzekucji w Palmirach 14 czerwca 1940 r. zginęli m.in:
- ur. 6 maja 1908 r.
- absolwentka warszawskiej Wyższej Szkoły Handlowej
- działaczka przedwojennych organizacji m.in. Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej, Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej
- od początku okupacji w organizacji PLAN
- aresztowana pod koniec stycznia 1940 r.
- ur. 14 listopada 1886 r.
- dr historii, pedagog
- 18 stycznia 1940 r. aresztowany wraz z żoną i dwoma synami - Andrzejem (17 lat) i Tadeuszem (13 lat), zamiast nieobecnego w domu syna Jerzego - komendanta PLAN-u
- stracony razem ze starszym synem - Andrzejem
Andrzej Drewnowski
- ur. 28 lutego 1923 r.
- uczeń
- harcmistrz 23 WDH
- członek PLAN-u
20 - 21 czerwiec 1940 r. zginęli m.in:
Alicja Bełcikowska
- ur. 7 lipca 1898 r.
- działaczka społeczna i publicystka
- działała m.in. w Światowym Związku Polaków z Zagranicy oraz w Związku PRacy Obywatelskiej Kobiet
- autorka książki "Stronnictwa i związki polityczne w Polsce" (1925 r. oraz wielu innych prac
- aresztowana 23 maja 1940 r.
- rozstrzelana wraz z mężem Janem ( ur. 1874 r.) - pisarzem i publicystą oraz z córką Anną Zofią (ur. 29 stycznia 1921 r.)
- ur. 3 czerwca 1903 r.
- artysta malarz
- uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r.
- podczas okupacji w konspiracji SZP - ZWZ
- aresztowany 25 kwietnia 1940 r.
- ur. 15 kwietnia 1888 r.
- przemysłowiec i handlowiec
- współwłaściciel znanej warszawskiej firmy "Krzysztof Brun i Syn" (handel towarami żelaznymi)
- 1928 - 1930 poseł na Sejm
- prezes Stowarzyszenia Kupców Polskich oraz Naczelnej Rady Zrzeszeń Kupiectwa Polskiego
- aresztowany 11 kwietnia 1940 r.
Tadeusz Aleksander Fabiani
- ur. 4 kwietnia 1907 r.
- adwokat
- ideowo związany z obozem narodowym
- uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r.
- aresztowany 30 marca 1940 r.
- ur. 21 stycznia 1909 r.
- monter, elektryk
- pracownik centrali telefonicznej warszawskiego Ratusza
- aresztowany 24 kwietnia 1940 r.
Halina Izban
- ur. 25 maja 1915 r.
- absolwentka miejskiej Szkoły Rękodzielniczej
- uczestniczka konspiracji ZWZ
- 1938 - 1940 r. drużynowa 49 Warszawskiej Żeńskiej Drużyny Harcerek
- 1939 - 1940 r. komendantka warszawskiego Hufca Mokotów
- aresztowana 3 marca 1940 r.
Czesław Marian Jankowski
- ur . 20 lipca 1881 r.
- adwokat
- pracownik Zarządu Miejskiego m.st. Warszawy
- harcmistrz
- ps. "Żwawy Burek"
- związany m.in. ze środowiskiem 21 WDH
- w konspiracji współorganizator harcerskiego oddziału wojskowego "Żbik"
- kolekcjoner, varsavianista
- długoletni sekretarz zarządu Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości
- aresztowany 22 kwietnia 1940 r.
- stracony wraz z synem Andrzejem Jackiem (ur. 11 grudnia 1907 r. - inżynier, rolnik)
Helena Maria Jaroszewicz
- ur. 17 listopada 1892 r.
- działaczka polityczna i społeczna
- 1930 - 1935 r. posłanka na Sejm
- 1935 - 1938 r. senator
- od początku okupacji w konspiracji SZP - ZWZ
- aresztowana 15 kwietnia 1940 r.
Janusz Kusociński
- ur. 15 stycznia 1907 r.
- słynny sportowiec - lekkoatleta, złoty medalista w biegu na 10 tys. metrów na X Igrzyskach Olimpijskich w Los Angeles w 1932 r. oraz srebrny medalista mistrzostw Europy w Turynie w 1934 r. na dystansie 5 tys. metrów, wielokrotny rekordzista Polski i świata w biegach na różnych dystansach
- dzięki swym osiągnięciom sportowym i zaletom charakteru stał się symbolem idei olimpijskiej
- brał udział w obronie Warszawy we wrześniu 1939 r.
- członek tajnej Organizacji Wojskowej (OW) "Wilki"
- aresztowany 28 marca 1940 r.
Mieczysław Niedziałkowski
- ur. 19 września 1893 r.
- jeden z najwybitniejszych teoretyków i działaczy PPS
- członek jej władz naczelnych
- publicysta, redaktor naczelny "Robotnika" - organu PPS (od 1927 r.)
- 1919 - 1935 r. poseł na Sejm
- współorganizator cywilnej obrony Warszawy we wrześniu 1939 r.
- od początku okupacji aktywny uczestnik konspiracji
- komisarz cywilny przy komendancie głównym organizacji wojskowej Służba Zwycięstwu Polski - SZP (wszedł w skład jej Rady Politycznej)
- aresztowany 23 grudnia 1939 r.
- ur. 30 listopada 1898 r.
- przedsiębiorca, współwłaściciel młyna w Piasecznie
- uczestnik kampanii wrześniowej w 1939 r.
- aresztowany 15 maja 1940 r. z siostrą Janiną Skalską
- ur. 6 października 1889 r.
- inżynier architekt
- długoletni pracownik Zarządu Miejskiego m.st. Warszawy
- od 1934 r. - wiceprezydent stolicy
- bliski współpracownik prezydenta Stefana Starzyńskiego
- na swoim stanowisku pozostał do chwili aresztowania przez gestapo 30 marca 1940 r.
Maciej Rataj
- ur. 19 lutego 1884 r.
- nauczyciel, publicysta
- jeden z czołowych działaczy ruchu ludowego
- 1919 - 1930 r. poseł na Sejm
- 1920 - 1921 r. minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego
- 1922 - 1928 r. marszałek Sejmu, w tym charakterze dwukrotnie pełnił obowiązki prezydenta II RP (grudzień 1922 r. i maj 1926 r.)
- zwolennik zjednoczenia ruchu ludowego
- prezes połączonego Stronnictwa Ludowego (SL)
- redaktor "Zielonego Sztandaru" - organu Stronnictwa
- w okresie okupacji w konspiracyjnej SZP
- przedstawiciel SL w Politycznym Komitecie Porozumiewawczym współdziałającym z ZWZ
- aresztowany przez gestapo w listopadzie 1939 r.
- zwolniony i ponownie zatrzymany w marcu 1940 r.
- ur. 30 listopada 1891 r.
- pedagog, nauczyciel języka angielskiego w Szkole Metodystów w Warszawie
- aresztowany w marcu 1940 r.
- ur. 15 marca 1911 r.
- oficer lotnictwa
- plastyk
- uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r.
- w okresie okupacji komendant Okręgu Warszawskiego Organizacji Wojskowej (OW) "Wilki"
- aresztowany 28 marca 1940 r.
- rozstrzelany wraz z ojcem Henrykiem Romanowskim
- ur. 11 marca 1902 r.
- przed wojną zajmowała się działalnością społeczną i charytatywną
- współpracowała z miejskim samorządem w Piasecznie
- działała w Towarzystwie Gimnastycznym "Sokół"
- była członkiem Towarzystwa Przyjaciół Piaseczna oraz Macierzy Szkolnej i PCK w Piasecznie
- aresztowana 15 maja 1940 r. z bratem Eugeniuszem Ostapowiczem
- ur. 9 marca 1903 r.
- dr praw
- w ostatnich latach przed wybuchem II wojny światowej sekretarz generalny Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku
- aresztowany 20 maja 1940 r.
- ur. 23 marca 1899 r.
- legionista
- uczestnik II powstania śląskiego w 1921 r.
- działacz PSL "Wyzwolenie"
- poseł na Sejm II RP (1930 - 1938 r.)
- aresztowany 1 marca 1940 r.
W egzekucji 19 września 1940 r. wśród 200 ofiar byli m.in:
bł. ks. Zygmunt Sajna
- ur. 20 stycznia 1897 r.
- w latach 30-tych XXw. kapłan warszawskich parafii: Antoniego Padewskiego, św. Aleksandra i archikatedralnej św. Jana Chrzciciela
- 1938 - 1939 r. dziekan i proboszcz parafii w Górze Kalwarii
- podczas okupacji wygłaszał kazania o treściach patriotycznych, które spowodowały represje władz niemieckich
- od kwietnia 1940 r. - więzień Pawiaka, torturowany w siedzibie gestapo w al. Szucha
- cały czas pełnił posługę kapłańską
- beatyfikowany w 1999 r. przez papieża Jana Pawła II w Warszawie w grupie 108 męczenników za wiarę
- ur. 4 październik 1911
- rolnik ze wsi Boroszków (powiat siedlecki)
- aresztowany 25 lipca 1940 r. za posiadanie broni
Eugeniusz Chwalibóg - Piecek
- ur 14 marca 1889 r.
- oficer Wojska Polskiego
- aresztowany 22 sierpnia 1940 r.
Ofiary zbrodni w Palmirach w 1941 r.:
7 marca 1941 r. grupa bojowa ZWZ wykonała wyrok śmierci na aktorze Igo Symie, współpracowniku gestapo. Sprawców nie ujęto, a zamach stał się dla Niemców pretekstem do kolejnych represji. Aresztowano wiele przypadkowych osób; ze środowiska aktorskiego wywieziono do KL Auschwitz m.in. Stefana Jaracza, Leona Schillera, Zbigniewa Sawana
11 marca 1941 r. w Palmirach rozstrzelano 21 mężczyzn,
wśród nich byli m.in:
wśród nich byli m.in:
Józef Serafin Bardadin
- ur. 2 kwietnia 1906 r.
- inż. chemik
- uczestnik konspiracji
- aresztowany 7 marca 1941 r.
Stefan Kopeć
- ur. 22 stycznia 1888 r.
- biolog
- od 1935 r. profesor UW
- członek korespondent Polskiej Akademii Umiejętności i członek zwyczajny Towarzystwa Naukowego Warszawskiego
- aresztowany i stracony wraz z synem Stanisławem - studentem prawa
Karol Mańko
- ur. 1899 r.
- malarz pokojowy
- uczestnik konspiracji
- aresztowany 7 marca 1941 r.
Kazimierz Zakrzewski
- ur . 4 listopada 1900 r.
- historyk, profesor UW
- publicysta i działacz społeczny
- podczas okupacji członek konspiracji (Związek Syndykalistów Polskich, ZWZ)
- aresztowany 12 stycznia 1941 r.
12 czerwca i 17 lipca 1941 r. doszło w Palmirach do ostatnich egzekucji. 12 czerwca 1941 r. zginęli m.in.:
- ur. 26 listopada 1895 r.
- poeta, tłumacz
- publicysta i muzykolog
- przed wojną - kierownik Działu Literackiego Polskiego Radia i wiceprezes Związku Zawodowego Literatów Polskich
- w okresie okupacji jeden z głównych organizatorów prasy podziemnej
- naczelny redaktor pisma konspiracyjnego "Polska Żyje"
- aresztowany 28 września 1940 r.
Konstanty Myszkiewicz
- ur. 3 czerwiec 1903 r.
- podoficer Wojska Polskiego
Leokadia Myślińska
- ur. 9 października 1897 r.
- w okresie okupacji prowadziła wraz z mężem kawiarnię w Warszawie, przy ul. Czerniakowskiej
- współpracowała z PLAN i ZWZ
Stanisław Piasecki
- ur. 15 grudnia 1900 r.
- pisarz i publicysta
- krytyk literacki
- założyciel i redaktor tygodnika literackiego "Prosto z mostu"
- ideowo związany z obozem narodowym
- w kresie okupacji założyciel i redaktor konspiracyjnego tygodnika "Walka"
- aresztowany 3 lub 9 grudnia 1940 r.
Do 17 lipca 1941 r. miejsce kaźni zmieniono z Palmir na inne rejony Puszczy Kampinoskiej i Stefanów w Lasach Chojnowskich
15 października 1942 r. w egzekucjach na Wydmach Łuże w Puszczy Kampinoskiej zginęli m.in:
Adam Łada - Bieńkowski
- ur. 1892 r.
- przed wojną dyrektor Obywatelskiego Komitetu Zimowej Pomocy Bezrobotnym
- w okresie okupacji współpracował z harcerską organizacją "Wigry"
- związany z Delegaturą Rządu
- aresztowany 18 czerwca 1942 r.
Feliks Sudar
- ur. 12 września 1905 r.
- w czasie okupacji zatrudniony w Urzędzie telekomunikacyjnym
- uczestnik konspiracji ZWZ - AK
- aresztowany 11 lipca 1942 r.
12 lutego 1943 r. w egzekucji w Stefanowie zginął m.in.:
- ur. 15 września 1879 r.
- inżynier budowlany
- 1924 - 1927 r. naczelny inżynier Warszawy
- 1927 - 1934 r. prezydent m.st. Warszawy
- autor wielu opracowań z zakresu gospodarki komunalnej
Główni odpowiedzialni za zbrodnie:
HANS FRANK
- Generalny Gubernator GG
- skazany na karę śmierci przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze
- stracony w 1946 r.
BRUNO H. STRECKENBACH
- dowódca policji i służby bezpieczeństwa w Generalnym Gubernatorstwie
- w maju 1945 r. w niewoli sowieckiej
- sądzony w 1952 r.
- skazany na 25 lat ciężkich robót
- w 1955 r. amnestionowany i przekazany do RFN
LUDWIG FISCHER
- gubernator dystryktu warszawskiego
- skazany przez Najwyższy Trybunał Narodowy w Warszawie w marcu 1947 r. na karę śmierci
- stracony
Dowódcy SS i policji w dystrykcie warszawskim
PAUL MODER - zginął na froncie wschodnim
ARPAD WIGAND - po wojnie odbył w Polsce karę 10 lat więzienia
FERRDYNAND von SAMMERN FRANKENEGG - zginął w czasie wojny w nieustalonych okolicznościach
Komendanci policji bezpieczeństwa i służby bezpieczeństwa w dystrykcie warszawskim:
JOSEPH MEISINGER - skazany przez Najwyższy Trybunał Narodowy w Warszawie w marcu 1947 r. na karę śmierci, stracony
LUDWIG HAHN - w 1975 r. skazany na karę dożywotniego więzienia
Świetny wpis. Będę na pewno tu częściej.
OdpowiedzUsuń