sobota, 15 grudnia 2018

Pomniki granic warszawskiego getta

1. Skrzyżowanie Stawki i Dzikiej


- pomnik znajduje się w miejscu, gdzie od stycznia 1942r. była jedna z bram prowadzących na Umschlagplatz.




"W ślad za zarządzeniami niemieckich władz okupacyjnych getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.
Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.

Tutaj, naprzeciwko Umschlagplatzu, była brama getta od 1942r."






2. Skrzyżowanie Okopowej i Stawki



- granica getta przebiegała wzdłuż południowej strony budynku Fabryki Garbarskiej Temler i Szwede - ul. Okopowa 78. Fabryka pozostawała poza gettem.


 

 "W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 r. Otoczony murem obszar miał z początku około 307ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu około 360 Żydów osób z Warszawy i około 90 ts. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.


Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008r.

Granice getta wzdłuż ul. Okopowej poprowadzono z wyłączeniem garbarni Temlera i Szwede."



3. Ulica Okopowa 49/51 

- tablica umieszczona jest na murze cmentarza żydowskiego - od strony ulicy Anielewicza







"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.

Cmentarz żydowski wyłączono z getta w grudniu 1941r. ; w dalszym ciągu grzebano tam zmarłych. Dawne boisko "Skry" było w getcie jedynym większym terenem niezabudowanym. Wykorzystano go pod uprawę kapusty. Wyłączono go z getta także w grudniu 1941r.; stopniowo stał się miejscem grobów indywidualnych i zbiorowych. Chowano tu również poległych w czasie powstania warszawskiego w 1944r."



4. Ulica Młynarska  

- tablica umieszczona jest na murze cmentarza żydowskiego - przy granicy nekropolii z Muzułmańskim Cmentarzem Kaukaskim
- w tej lokalizacji upamiętnia cmentarz żydowski, którego mur biegnąc wzdłuż ulicy Młynarskiej i Cmentarza Powązkowskiego stanowił północno-zachodnią granicę dzielnicy zamkniętej do grudnia 1941r. Wtedy to cmentarz został wyłączony z getta.




"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.

Mur cmentarza żydowskiego wzdłuż ul. Młynarskiej aż do jego północnego krańca stanowił równocześnie zachodnią granicę getta."



5. Skrzyżowanie Żelaznej i Alei Solidarności


- tablica znajduje się na ścianie budynku mieszczącego obecnie Urząd Dzielnicy Wola (ul. Solidarności 90). Dawniej mieściły się tu szkoły powszechne nr 10, 17, 56 i 119 (ul. Żelazna 88)

- w tej lokalizacji znajdowała się jedna z bram getta (wówczas było to skrzyżowanie ulicy Żelaznej i Leszna).Tablica upamiętnia również budynek Towarzystwa Szkoły Średniej Collegium, włączony w kwietniu 1941 roku.

 


 

"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.


Była tutaj jedna z głównych bram getta. W tzw. Collegium przy ul. Leszno 84 mieściły się Wydział Pracy i Wydział Statystyczny Rady Żydowskiej. We wrześniu 1941 roku, budynek ten połączono z gettem mostem na wysokości I piętra."



6. Skrzyżowanie Żelaznej i Chłodnej


- tablicę znajdziemy przy skrzyżowaniu ulic Żelaznej i Chłodnej. Miejsce to było również charakterystyczne, że względu na drewniany most nad ulicą, udostępniony dla mieszkańców.


- tablica upamiętnia podział getta na duże i małe oraz wyłączenie z getta obszaru między ulicami: Leszno, Wronia, Grzybowska, Żelazna.




"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.

W grudniu 1941 roku, cały obszar na zachód od ul. Żelaznej do ul. Wroniej, pomiędzy ulicami Lesznem a Grzybowską, został wyłączony z getta. Zostało ono podzielone na tzw. duże i małe getto, od 26 stycznia 1942 roku powiązane drewnianym mostem nad ul. Chłodną."



7. Ulica Chłodna 41

- kolejną tablicę upamiętniając granice getta warszawskiego znalazłam przy ul. Chłodnej 41. W tym miejscu - na tyłach uliy Wroniej) do grudnia 1941 roku przebiegała zachodnia granica getta. Tu była również czynna do listopada 1941 roku jedna z pierwszych bram getta.

- po zmniejszeniu getta, granica przebiegała na środku ul. Żelaznej.  

 

"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.

Od 16 listopada 1940 roku do listopada 1941 roku była tu brama getta, na ówczesnej zachodniej granicy getta, poprowadzonej z wykorzystaniem murów posesji wzdłuż ul. Wroniej. W grudniu 1941 roku cały obszar na zachód od ul. Żelaznej został wyłączony z getta." 


8. Skrzyżowanie Elektoralnej i Chłodnej


- pomnik przy skrzyżowaniu ulic Elektoralnej i Chłodnej upamiętnia gmach Sądów Grodzkich na Lesznie. Budynek nie został włączony do obszaru getta. Stanowił miejsce spotkań osób z obu stron muru. Do września 1942 roku był jednym z głównych punktów ucieczki Żydów z getta. Dochodząca niegdyś do skrzyżowania ulica Biała, po wojnie została odbudowana z lekkim przesunięciem na zachód.


 

"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.



Budynek Sądów, wyłączony z getta, od 16 listopada 1940r. do połowy 1942r. był miejscem spotkań ludzi z obydwu stron muru. Tędy szła ul. Biała, w 1950r. przesunięta 200m na zachód."



9. Aleja Piotra Drzewieckiego (przy placu Żelaznej Bramy)



- z tego miejsca obok Hal Mirowskich, Koszar, kościoła św. KArola Boromeusza przebiegał pas obszaru niewłączonego do getta.




 

"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.



Stąd na zachód wzdłuż Hal i Koszar Mirowskich do ul. Żelaznej ciągnęło się pasmo nie włączone do getta z uwagi na znaczenie ul. Chłodnej jako arterii przelotowej.  


10. Aleja Piotra Drzewieckiego (przy alei Jana Pawła II)

- na południowej ścianie Hali Mirowskiej znalazłam kolejną tablicę upamiętniającą granicę małego getta od strony północnej.

"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.


11. Róg ulicy Żelaznej i Grzybowskiej 

- tablica pamiątkowa znajduje się od strony ulicy Grzybowskiej, na murze Fabryki Wyrobów - Duschik i Szolce - nie włączonej do getta. To właśnie tu znajdowała się kolejna z bram głównych do małego getta.

  

"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.

Istniała tu brama przez cały okres funkcjonowania getta."



12. Skrzyżowanie Złotej i Żelaznej

- kolejny pomnik znajdziemy w okolicy skrzyżowania ulic Złotej i Żelaznej. W tym miejscu niegdyś znajdował się południowo-zachodni narożnik getta wraz zbramą funkcjonującą  od 16 listopada 1940r. do 20 stycznia 1941r.


"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.

Tutaj był południowy narożnik getta i jedna z bram, która funkcjonowała od 16 października 1940r. do 20 stycznia 1941r."


12. Ulica Sienna 53 

- kolejną tablica zamieszczona jest na obecnym dziedzińcu XII Liceum Ogólnokształcącego im. Henryka Sienkiewicza, przy ulicy Siennej 53. Niegdyś, właśnie tu, pomiędzy posesjami przebiegała południowo-wschodnia granica getta, przesunięta 5 października 1941r. ją na środek ulicy Siennej.


    

      


"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.


Fragment południowej granicy getta utworzonej 16 listopada 1940r. z istniejącego istniejącego muru między posesjami Sienna 55 i Sienna 53. Dnia 5 października 1941 roku strona nieparzysta ulicy Siennej została wyłączona z getta, a granica w postaci z drutu kolczastego biegła środkiem ulicy."


14. Plac Defilad 1  



- kolejną tablicę upamiętniającą granice, tym razem południowo-wschodnią - getta znalazłam na wschodniej ścianie północno-wschodniego skrzydła Pałącu Kultury i Nauki, w pobliżu Teatru Studio. Granica przebiegająca w tym miejscu 5 października 1941r. została przesunięta na środek ul. Siennej. 



 

"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.



Tutaj był południowo-wschodni narożnik getta. Jego południowa granica biegła przeważnie według murów między posesjami, a od 5 października 1941r. środkiem ul. Siennej.


15. Skwer mjr Bolesława Kontryma "Żmudzina"

- Pomnik granic getta znalazłam również na Skwerze mjr Bolesława Kontryma Żmudzina przy ulicy Świętokrzyskiej. To właśnie tutaj przebiegała wschodnia granica południowej części getta. W marcu 1941r. mur getta został przesunięty na zachód - na ul. Bagno.
   



"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.


Tędy biegła wshodnia granica południowej części getta z wykorzystaniem murów granicznych między posesjami. Od marca 1941r. granicę stanowiła dawna ul. Bagno."



16. Róg ulicy Bielańskiej i Alei Solidarności

- dokładniej - pomnik znajduje się na rogu ulicy Bielańskiej i A.Corazziego. To tutaj getto obejmowało Wielką Syangogę na Tłomackiem oraz Główną Bibliotekę Judaistyczną. Ta część getta również zmieniła swoje granice - dnia 20 marca 1942r.


"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.

Getto obejmowało tu Wielką Synagogę na Tłomackiem i jej Bibliotekę. Obszar ten został wyłączony z getta 20 marca 1942r."


17. Aleja Solidarności


- po nieco większych poszukiwaniach kolejny pomnik upamiętniający granice getta warszawskiego znalazłam w pobliżu Alei Solidarności - w miejscu nieco oddalonym od ulicy - pomiędzy budynkiem Warszawskiej Opery Kameralnej a tzw. domem Dysydentów - siedzibą parafii ewangelicko-refomowanej. Pomnik ten upamiętnia wyłączoną z obszaru getta tzw. enklawę ewangelicką z kościołem, domem Dysydentów, pałacem Działyńskich, Szpitalem Ewangelickim o kilkoma budynkami przy ul. Mylnej, która już dziś nie istnieje. Takie położenie zdecydowanie ułatwiało parafianom i duchownym pomoc Żydom w getcie.

                       




"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.

Enklawa wyłaczona z getta: znajdował się tu szpital ewangelicki i kościół ewangelicko-reformowany. Obydwie instytucje niosły pomoc więźniom getta."




18. Róg ulicy gen.Władysława Andersa i Świętojerskiej

- pominik znajdujący się przy skrzyżowaniu ulic gen. Władysława Andersa i Świętojerskiej upamiętnia bramę getta przy ówczesnej ul. Nalewki - jedną z najważniejszych. To właśnie wydarzenia w tym miejscu rozpoczęły powstanie w getcie warszawskim. 19 września 1943r. o godz. 5.30 wojska niemiecka i kolaborujące z nimi wojska łotewski oraz ukraińskie pod dowództwem Ferdinanda von Sammern-Frankenegga wkrocczyły do getta. Napotkały jednak na zbrojny opór żydowskich bojowców.  
 
"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.

Była tu jedna z czterech głównych bram getta. Tędy 19 kwietnia 1943r. wjechały oddziały SS w celu wymodowania resztek Żydów warszawy. Spotkały się z oporem powstańców i ludności cywilnej. Walki na terenie getta trwały ponad miesiąc."



19. Ulica Bonifraterska, przy Międzyparkowej

- pominik upamiętniający północno-wchodni narożnik getta znalazłam przy skrzyżowaniu ulic Bonifraterskiej i Międzyparkowej.Tutaj też zbudowano jedną z czterech drewnianych kłądek, nad wyłączonym z getta północnym odcinkiem ulicy Przebieg. 


"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.

Tu przy skrzyżowaniu ulic Bonifraterskiej i Żolibraskiej był pólnocno-wschodni narożnik getta. Uliczka Przebieg była 
wyłączona z getta, biegł nad nią drewniany most." 


20. Ulica Freta 55



- kolejną już tablicę - upamiętniającą najbardziej wysunięty na wschód obszar getta warszawsskiego - znalazłam na budynku przy ulicy Freta 55, od strony Franciszkańkiej. Obszar Nowego Miasta został wyłączone z getta w grudniu 1941r.





"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.

Tu był wschodni skrajpółnocnej częśći getta. Obszar Nowego Miasta na wschód od ul. Bonifraterskiej został wyłączony z getta w grudniu 1941r."



21. Róg ulicy Świętojerskiej i Nowiniarskiej


- w tym miejscu znajdziemy jedyny zachowany fragment muru północnej części getta. 



"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.

Zachował się tu jedyny, niewielki fragment muru północnej części getta."


22. Ulice Dzika - przy Jana Pawła II


- ostatni z pomników znajduje się przy ulicy Dzikiej (róg alei Jana Pawła II). w tym miejscu znajdował się północno-zachodni róg obszaru getta, po przesunięciu jego granic w kierunku pónocnym w styczniu 1942r.



"W ślad za zarządzeniami władz okupacyjnych, getto zostało odcięte od reszty miasta dnia 16 listopada 1940 roku. Otoczony murem obszar miał z początku około 307 ha, potem był zmniejszany; od stycznia 1942 r. dzielił się na tzw. duże i małe getto. Stłoczono tu ok. 360 tys. Żydów z Warszawy i około 90 tys. z innych miejscowości. Około 100 tys. osób zmarło z głodu. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli i zamordowali w komorach gazowych Treblinki około 300 tys. osób. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie; do połowy maja powstańcy i ludność cywilna ginęli w walce i w płomieniach systematycznie palonego getta; resztę Niemcy zamordowali w listopadzie 1943 r. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach. Przeżyli nieliczni.

Pamięci tych, którzy cierpieli, walczyli, zginęli.
Miasto Warszawa, 2008 r.

Tu był północno-zachodni narożnik getta od stycznia 1942. W tym miejscu obszar getta został wówczas nieznacznie powiększony."








Źródło informacji:
informacje zdobyte w przedstawionych miejcach
internet

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz