Pomnik Powstania Warszawskiego, znajdujący się na wschodniej stronie placu Krasińskich, upamiętnia Bohaterów Powstania Warszawskiego 1944 roku, którzy zginęli w walce z okupantem, trwającej 63 dni.
Podejmowano liczne próby utworzenia pomnika już od 1945 roku, gdy nawet Biuro Odbudowy Stolicy zorganizowało konkurs na jego projekt. Pomysł budowy pomnika powracał wielokrotnie pod różnymi nazwami. Dopiero 18 września 1980 r. Marian Pyzel wyszedł z inicjatywą, a lokalizację pomnika wybrano w sondażu telewizyjnym. Powołano Społeczny Komitet Budowy Pomnika Powstania Warszawskiego 1944. Przewodniczącym został gen. bryg. Jan Mazurkiewicz "Radosław" i prof. dr Jan Karol Kostrzewski. Na budowę pomnika zebrano kwotę 22 milionów złotych. Następnie przystąpiono do konkursu dot. wyglądu pomnika. Dopiero w drugim etapie wybrano projekt Piotra Rzeczkowskiego i Marka Ambroziewicza (część pierwsza - powstańcy wybiegający zza muru, część druga - powstańcy kryjący się za murem), którego ostatecznie nie zrealizowano, ponieważ nie wydano zgody na budowę pomnika w tej formie.
W 1984 r. wybrano projekt prof. Wincentego Kućmy i inż. Jacka Budyna, który zaakceptowano rok później i rozpoczęto budowę. Ze względu na fakt, że projekt budził wiele kontrowersji, rozpisano kolejny konkurs. Jednak zgodnie z decyzją ministra, pomnik powstał według uprzednio zatwierdzonego projektu. Odsłona miała miejsce 1 sierpnia 1945 r. - w rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego.
Pomnik składa się z dwóch części. Pierwsza z nich symbolizuje Powstańców wybiegających spod pylonu (tzw. zryw), zaś druga - powstańców wchodzących do kanałów (tzw. epilog - symbolizujący koniec powstania na Starym Mieście). Bo to właśnie tu, na placu Krasińskich, w czasie powstania był właz do kanału, przez który ludzie uciekali podczas ewakuacji Starówki).
ZRYW:
Na tylnej stronie pierwszej części pomnika znajdziemy również płaskorzeźby - imitacje plakatów podziemia z okresu II wojny światowej, ordery wojenne. Rzeźby wykonano w brązie, natomiast pylon - z betonu.
Według zamysłu prof. Kućmy pomnik ten ma stanowić jedną z trzech części tryptyku, w którego skład wchodzą również:
- Pomnik Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku
- Pomnik Poległym w Obronie Ojczyzny w Częstochowie
Tło dla pomnika stanowi gmach Sądu Najwyższego Rzeczypospolitej Polskiej wybudowany w 1999r. Na jego kolumnach, znajdujących się na tyle pomnika, umieszczono nazwy wszystkich jednostek bojowych, biorących udział w Powstaniu Warszawskim.
Natomiast na ścianie umieszczono napis "Powstanie Warszawskie 1944" oraz tablicę ze spisem dywizji lotniczych, które niosły pomoc dla powstańczej Warszawy.
We wrześniu - listopadzie 2013 przeprowadzono prace konserwatorskie pomnika. Oczyszczono brązowe rzeźby i ścianę pamięci, uzupełniono ubytki i zabezpieczono je. Ponownie ułożono też bruk i schody. W kolejnym zaś roku - 2014 - wymieniono nawierzchnię wokół pomnika, aby mógł przypominać o bohaterskiej walce podczas Powstania Warszawskiego 1944 r.
1 sierpnia 1944 roku w okupowanej przez Niemców Warszawie wybuchło Powstanie, podjęte przez oddziały Warszawskiego okręgu Armii Krajowej, dowodzone przez płk/gen. „Montera” - Antoniego Chruściela, liczące około 23 tysięcy żołnierzy, częściowo tylko uzbrojonych. Podporządkowały się im inne oddziały konspiracyjne. Podjęły działalność władze cywilne i wojskowe, podległe rządowi RP w Londynie. Mieszkańcy stolicy poparli tę walkę. Zorganizowano administrację, służby sanitarne i ratownicze. Masowo zgłaszali się ochotnicy i siły powstańcze wzrosły do około 50 tysięcy. Zryw podziemnego wojska zmienił się w 63-dniowy bohaterski bój o wyzwolenie miasta własnymi siłami, przed wkroczeniem Armii Czerwonej, której jednostki podeszły wtedy do przedmieść Pragi.
Siły garnizonu niemieckiego, liczącego około 15 tysięcy, zostały wkrótce wzmocnione do około 50 tysięcy wojska, SS i policji. Skierowano tu oddziały słynne z okrucieństwa. Przewaga uzbrojenia wroga była ogromna. Lotnictwo, broń pancerna, artyleria - przeciw nielicznym powstańczym karabinom, pistoletom, granatom i butelkom z benzyną. Technika i brutalne metody działania przeciw gorącym sercom i woli walki z nieprzyjacielem.
Powstańcy opanowali Śródmieście ze Starym Miastem i Powiślem, Żoliborz, część Woli, Ochoty i Mokotowa oraz kilka obiektów na Pradze. Nie udało się uchwycić mostów na Wiśle i lotniska na Okęciu. Zdobyto pewną ilość broni i amunicji. Część z powstańców wyszła z miasta i podjęła walkę w lasach podwarszawskich. Armia Czerwona, wbrew powszechnym oczekiwaniom, nie uderzyła, pozostając na przedpolach stolicy.
Po trzech dniach walk inicjatywę przejęli Niemcy. Zmasowanymi siłami czołgów i lotnictwa atakowali pozycje powstańców, dokonali masowych mordów mieszkańców. Miasto płonęło padały kolejne dzielnice.
14 września zajęła Pragę walcząca w składzie Armii Czerwonej i Armia Wojska Polskiego. Jej dwa bataliony wylądowały na Czerniakowie i walczyły wraz z powstańcami do upadku dzielnicy. Próby uchwycenia przyczółków Powiśla i Żoliborza skończyły się niepowodzeniem.
Wobec wyczerpania się skąpych ilości amunicji i żywności, braku współdziałania i zatrzymania się ofensywy radzieckiej, 2 października 1944 roku generał „Bór" - Tadeusz Komorowski, komendant Armii Krajowej podjął decyzję kapitulacji. Powstańcy poszli do niewoli, ludność cywilną Niemcy deportowali, kierując część do obozów koncentracyjnych i obozów pracy. Opustoszałe miasto zrabowali, zburzyli i spalili, a zabytkową Starówkę zamienili w stos gruzów.
Straty polskie: ponad 40 tysięcy zabitych i rannych powstańców i około 180 tysięcy osób cywilnych. Zginęło również wielu lotników alianckich, lecących ze zrzutami broni i amunicji.
Straty niemieckie: około 25 tysięcy zabitych, rannych i zaginionych.
1 sierpnia 1944 roku w okupowanej przez Niemców Warszawie wybuchło Powstanie, podjęte przez oddziały Warszawskiego okręgu Armii Krajowej, dowodzone przez płk/gen. „Montera” - Antoniego Chruściela, liczące około 23 tysięcy żołnierzy, częściowo tylko uzbrojonych. Podporządkowały się im inne oddziały konspiracyjne. Podjęły działalność władze cywilne i wojskowe, podległe rządowi RP w Londynie. Mieszkańcy stolicy poparli tę walkę. Zorganizowano administrację, służby sanitarne i ratownicze. Masowo zgłaszali się ochotnicy i siły powstańcze wzrosły do około 50 tysięcy. Zryw podziemnego wojska zmienił się w 63-dniowy bohaterski bój o wyzwolenie miasta własnymi siłami, przed wkroczeniem Armii Czerwonej, której jednostki podeszły wtedy do przedmieść Pragi.
Siły garnizonu niemieckiego, liczącego około 15 tysięcy, zostały wkrótce wzmocnione do około 50 tysięcy wojska, SS i policji. Skierowano tu oddziały słynne z okrucieństwa. Przewaga uzbrojenia wroga była ogromna. Lotnictwo, broń pancerna, artyleria - przeciw nielicznym powstańczym karabinom, pistoletom, granatom i butelkom z benzyną. Technika i brutalne metody działania przeciw gorącym sercom i woli walki z nieprzyjacielem.
Powstańcy opanowali Śródmieście ze Starym Miastem i Powiślem, Żoliborz, część Woli, Ochoty i Mokotowa oraz kilka obiektów na Pradze. Nie udało się uchwycić mostów na Wiśle i lotniska na Okęciu. Zdobyto pewną ilość broni i amunicji. Część z powstańców wyszła z miasta i podjęła walkę w lasach podwarszawskich. Armia Czerwona, wbrew powszechnym oczekiwaniom, nie uderzyła, pozostając na przedpolach stolicy.
Po trzech dniach walk inicjatywę przejęli Niemcy. Zmasowanymi siłami czołgów i lotnictwa atakowali pozycje powstańców, dokonali masowych mordów mieszkańców. Miasto płonęło padały kolejne dzielnice.
14 września zajęła Pragę walcząca w składzie Armii Czerwonej i Armia Wojska Polskiego. Jej dwa bataliony wylądowały na Czerniakowie i walczyły wraz z powstańcami do upadku dzielnicy. Próby uchwycenia przyczółków Powiśla i Żoliborza skończyły się niepowodzeniem.
Wobec wyczerpania się skąpych ilości amunicji i żywności, braku współdziałania i zatrzymania się ofensywy radzieckiej, 2 października 1944 roku generał „Bór" - Tadeusz Komorowski, komendant Armii Krajowej podjął decyzję kapitulacji. Powstańcy poszli do niewoli, ludność cywilną Niemcy deportowali, kierując część do obozów koncentracyjnych i obozów pracy. Opustoszałe miasto zrabowali, zburzyli i spalili, a zabytkową Starówkę zamienili w stos gruzów.
Straty polskie: ponad 40 tysięcy zabitych i rannych powstańców i około 180 tysięcy osób cywilnych. Zginęło również wielu lotników alianckich, lecących ze zrzutami broni i amunicji.
Straty niemieckie: około 25 tysięcy zabitych, rannych i zaginionych.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz